ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/893/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια μηχανημάτων έργου, οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού:Ζητείται η αναθεώρηση της 299/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την άποψη που επικράτησε στο Τμήμα, οι επίμαχες Τεχνικές Προδιαγραφές του οχήματος, ήτοι οι απαιτήσεις να διαθέτει κινητήρα κυβισμού 10.500 κ. εκ (+/- 5%) και κιβώτιο τεσσάρων ταχυτήτων οπισθοπορείας, νομίμως περιελήφθησαν στη διακήρυξη. Τούτο διότι οι συγκεκριμένες απαιτήσεις εξυπηρετούν, σύμφωνα με την εκτίμηση της αναθέτουσας Αρχής, όπως προκύπτει από την απάντησή της στον φορέα (βλ. έγγραφο του Δήμου στη σκ. 4.4 της παρούσας), κατά το βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της δημοπρατούμενης προμήθειας, η σχετική δε επιλογή έλαβε χώρα βάσει τεχνικών κριτηρίων και εκτιμήσεων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο έκτασης του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας. Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Κωνσταντίνα Ζώη, Αγγελική Μυλωνά και Βιργινία Σκεύη, κατά τη γνώμη των οποίων η αναθέτουσα Αρχή, αν και είχε αυξημένη προς τούτο υποχρέωση λόγω του ιδιαιτέρως λεπτομερούς χαρακτήρα των επίμαχων τεχνικών προδιαγραφών, δεν αιτιολόγησε, αφενός, για ποιο λόγο οι συγκεκριμένες απαιτήσεις του οχήματος σε ιπποδύναμη, χαμηλή ρύπανση και κατανάλωση, μπορούν να επιτευχθούν αυστηρά και μόνο με τον περιορισμό του κυβισμού του οχήματος σε 10.500 κ.εκ (+/- 5%), αφετέρου δεν συνέδεσε τις αξιούμενες λειτουργικές απαιτήσεις της καλύτερης οδικής ανταπόκρισης και μη καταπόνησης του κινητήρα και του πλαισίου του οχήματος, με συγκεκριμένες συνθήκες κίνησης αυτού (εδαφικές ιδιαιτερότητες, νομοθετικός περιορισμός σε ταχύτητα, βάρος φορτίων), ώστε να προκύπτει ότι οι απαιτήσεις αυτές μπορούν να επιτευχθούν αποκλειστικά με τη χρήση κιβωτίου 4 ταχυτήτων οπισθοπορείας. Ενόψει αυτών, αλλά και του γεγονότος ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε άλλη προσφορά που να καλύπτει τις προδιαγραφές αυτές, πλην αυτής της αναδόχου εταιρείας, οι εν λόγω τεχνικές προδιαγραφές έχουν τεθεί κατά παράβαση του άρθρου 54 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και των αρχών της αναλογικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η γνώμη όμως αυτή δεν εκράτησε.Σύμφωνα με τα ανωτέρω πρέπει να αναθεωρηθεί η 299/2019 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά παραδοχή ως βάσιμων των υπό κρίση αιτήσεων αναθεώρησης, να ανακληθεί 450/2018 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να επιτραπεί η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμβάσεων και να επιστραφεί στην αιτούσα εταιρεία το κατατεθέν παράβολο.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.6/299/2019
Προμήθεια μηχανημάτων έργου, οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού:....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι οι προαναφερθείσες τεχνικές προδιαγραφές, που τέθηκαν με τη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού, αναφορικά με το ως άνω φορτηγό όχημα της Ομάδας Ε, δεν είναι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, νόμιμες. Και τούτο διότι αυτές, ενώ προσδιορίσθηκαν με μεγάλη λεπτομέρεια και προβλέφθηκε, συναφώς, προκειμένου για τον κυβισμό του κινητήρα δυνατότητα απόκλισης από αυτές σε πολύ μικρό εύρος (+/-5%) – η δε δυνατότητα απόκλισης αναφορικά με τον αριθμό των ταχυτήτων οπισθοπορείας είναι τεχνικώς ανέφικτη -, ωστόσο δεν αιτιολογήθηκε από την αναθέτουσα αρχή, ήδη αιτούντα Δήμο, για ποιο λόγο οι ως άνω τεθείσες τεχνικές προδιαγραφές είναι οι μόνες κατάλληλες να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά τις ανάγκες, για τις οποίες τέθηκαν και για ποιο λόγο αυτός ο βαθμός λεπτομέρειας ήταν αναγκαίος για την επίτευξη των επιδιωκόμενων, με το εν λόγω όχημα, σκοπών. Ειδικότερα, δεν αιτιολογήθηκε καταρχάς πώς συνδέεται η επιλογή του συγκεκριμένου κυβισμού (10.500cc +/-5%) με τις επικαλούμενες ως ζητούμενες λειτουργικές επιδόσεις, αλλά και για ποιο λόγο δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί η πλήρωση των επικαλούμενων ως άνω αξιούμενων λειτουργικών επιδόσεων μέσω άλλων τεχνικών προδιαγραφών, αφού, εξάλλου, ως γνωστόν, η αυξημένη απόδοση του κινητήρα ή η μειωμένη εκπομπή ρύπων δεν συνδέονται απαραίτητα και μόνο με τον κυβισμό του οχήματος, αλλά τελούν σε συνάρτηση και με άλλες παραμέτρους (όπως λ.χ. η ιπποδύναμη ή η αντιρρυπαντική τεχνολογία του οχήματος). Επίσης, δεν αιτιολογήθηκε νομίμως ούτε η επιλογή, αυστηρά, κιβωτίου 4 ταχυτήτων οπισθοπορείας για το συγκεκριμένο όχημα, αφού δεν αιτιολογήθηκε για ποιο λόγο οι επικαλούμενες ως αξιούμενες λειτουργικές απαιτήσεις (καλύτερη οδική ανταπόκριση και μη καταπόνηση του κινητήρα) καλύπτονται, αποκλειστικά και μόνο, με τη χρήση κιβωτίου 4 ταχυτήτων οπισθοπορείας. Ενόψει αυτών, οι ως άνω τεχνικές προδιαγραφές έχουν τεθεί κατά παραβίαση του άρθρου 54 παρ. 2 του ν. 4412/2016, καθώς και των θεμελιωδών αρχών του κοινοτικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως δε αυτών της αναλογικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, με περαιτέρω συνέπεια, εξαιτίας του ελαττώματος αυτού να πάσχει όλη η διαγωνιστική διαδικασία που επακολούθησε. Τέλος, επισημαίνεται ότι την ως άνω υποχρέωση αιτιολόγησης της επιλογής των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών υπείχε η αναθέτουσα αρχή, λόγω της ως άνω λεπτομερούς περιγραφής τους, η οποία είχε ως συνέπεια τον περιορισμό του κύκλου των δυνητικών υποψηφίων προμηθευτών και επομένως τη συρρίκνωση του ανταγωνισμού, γεγονός το οποίο αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στο διαγωνισμό για τη συγκεκριμένη προμήθεια συμμετέσχε μόνο η αιτούσα εταιρεία και η εταιρεία “.....”, της οποίας, όμως, η συμμετοχή κρίθηκε απαράδεκτη λόγω μη πλήρωσης των συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών. (...)Δεν ανακαλεί την 450/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.6/1058/2019
Προμήθεια απορριματοφόρων οχημάτων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2.2., το Τμήμα κρίνει ότι οι ανωτέρω τεχνικές προδιαγραφές που τέθηκαν με τη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού, αναφορικά με το φορτηγό όχημα του Τμήματος Β, δεν είναι, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, νόμιμες. Και τούτο, διότι η αναθέτουσα Αρχή και ήδη αιτών Δήμος, αν και είχε αυξημένη προς τούτο υποχρέωση, λόγω του ιδιαιτέρως λεπτομερούς και, ως εκ τούτου, περιοριστικού χαρακτήρα των επίμαχων τεχνικών προδιαγραφών, όπως, άλλωστε, επισημάνθηκε και στο ως άνω έγγραφο της εταιρείας «.....», με το οποίο ζητήθηκε η τροποποίηση των εν λόγω προδιαγραφών, δεν αιτιολόγησε, και μάλιστα ειδικώς, ως όφειλε, την αναγκαιότητα του βαθμού αυτού λεπτομέρειας για την επίτευξη των επιδιωκόμενων, με την εν λόγω προμήθεια, σκοπών. Ειδικότερα, η ως άνω αναθέτουσα Αρχή, δεδομένης της παντελούς έλλειψης, στην απάντησή της προς τον ως άνω οικονομικό φορέα, οποιασδήποτε αναφοράς στα τεχνικά κριτήρια και τις εκτιμήσεις, βάσει των οποίων προέβη στη σχετική επιλογή (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ.- Επτ. Συνθ. 893/2019), ουδόλως αιτιολόγησε για ποιο λόγο οι ζητούμενες λειτουργικές απαιτήσεις του οχήματος (ιπποδύναμη, ροπή κ.λπ.) μπορούν να επιτευχθούν αποκλειστικά και μόνο με τον αυστηρό περιορισμό του κυβισμού αυτού σε 9.000 κ.εκ. (+/-5%). Ενόψει αυτών, οι ως άνω τεχνικές προδιαγραφές έχουν τεθεί κατά παράβαση του άρθρου 54 παρ. 2 του ν. 4412/2016, καθώς και των θεμελιωδών αρχών του κοινοτικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως δε αυτών της αναλογικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, με συνέπεια τον περιορισμό του κύκλου των δυνητικών υποψηφίων προμηθευτών, όπως αποδεικνύεται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι στον διαγωνισμό δεν υποβλήθηκε άλλη προσφορά που να καλύπτει τις εν λόγω προδιαγραφές για την επίμαχη προμήθεια, πλην αυτής της αναδόχου εταιρείας. Η πλημμέλεια δε αυτή, ως εκ του ουσιώδους χαρακτήρα της, καθιστά μη νόμιμη την επακολουθήσασα διαγωνιστική διαδικασία για τη συγκεκριμένη προμήθεια στο σύνολό της (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 299/2019). Εκ τούτων παρέπεται ότι οι ως άνω προβαλλόμενοι με την υπό κρίση αίτηση ισχυρισμοί του αιτούντος Δήμου, στο μέτρο που, ως εκ του περιεχομένου τους, δεν δύνανται, ανεξαρτήτως της βασιμότητάς τους ή μη, να άρουν τη διαπιστωθείσα από τον έλεγχο πλημμέλεια, που συνίσταται κατά τα ανωτέρω στη μη παράθεση των ειδικότερων εκείνων λόγων που οδήγησαν το αρμόδιο όργανο αυτού στην επιλογή του συγκεκριμένου κυβισμού του προσφερόμενου οχήματος, σε συνάρτηση με την εξυπηρέτηση, κατά τον βέλτιστο τρόπο, των συναφών αναγκών αυτού, παρίστανται στο σύνολό τους αλυσιτελείς. Σε κάθε περίπτωση, ο αιτών Δήμος αορίστως και αναποδείκτως επικαλείται αφενός το «πλήθος» αντίστοιχων διακηρύξεων άλλων Δήμων, στις οποίες απαντάται ο ζητούμενος συνδυασμός τεχνικών προδιαγραφών φορτηγών οχημάτων, αφετέρου την «ποικιλία» των σχετικών συνδυασμών, και συνακόλουθα την «ευκολία» εξεύρεσης του συγκεκριμένου, στο ελεύθερο εμπόριο. Εξάλλου, η μη κατάθεση προσφοράς ούτε για το Τμήμα Α της διακήρυξης από τον ως άνω οικονομικό φορέα που υπέβαλε «διευκρινιστικό αίτημα» για το Τμήμα Β, ούτε η θετική κρίση του Κλιμακίου ως προς τη νομιμότητα της ανάθεσης της προμήθειας για το Τμήμα Α, που επικαλείται ο αιτών Δήμος, ασκούν οποιαδήποτε έννομη επιρροή στη νομιμότητα των επίμαχων τεχνικών προδιαγραφών, για τον πρόσθετο λόγο ότι τα ως άνω ζητούμενα φορτηγά οχήματα ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες. Περαιτέρω, προκειμένου να κριθούν οι διατυπωμένες, κατά τρόπο ιδιαιτέρως λεπτομερή, τεχνικές προδιαγραφές ως παράνομες, δεν απαιτείται να αποδειχθεί, όπως εσφαλμένα υπολαμβάνει ο αιτών Δήμος, ότι εξαιτίας αυτών αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό κάποιος οικονομικός φορέας ή ότι όντως παρεμποδίστηκε η συμμετοχή του σ’ αυτόν, αλλά αρκεί, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2.2.Β., ότι οι ειδικότερες αυτές προδιαγραφές εν δυνάμει περιορίζουν τον κύκλο των υποψηφίων αναδόχων, άνευ ειδικής αιτιολογίας, συναρτώμενης με την, αποκλειστικά και μόνο μέσω αυτών, αποτελεσματική εξυπηρέτηση των αναγκών του φορέα, όπως εν προκειμένω. Και τούτο, έτι μάλλον, που, στην προκειμένη περίπτωση, προκύπτει ότι πράγματι περιορίσθηκε ο ανταγωνισμός, αφού, όπως προεκτέθηκε, δεν υποβλήθηκε άλλη προσφορά που να καλύπτει τις εν λόγω προδιαγραφές για την επίμαχη προμήθεια, πλην αυτής της αναδόχου εταιρείας. Τέλος, η μη άσκηση ενδίκων μέσων ή βοηθημάτων στο πλαίσιο της εν λόγω διαγωνιστικής διαδικασίας ουδεμία έννομη επιρροή ασκεί στην έκταση του ελέγχου, στον οποίο προβαίνει το Κλιμάκιο και, συναφώς, στη διαπίστωση της αντικειμενικής νομιμότητας ή μη των δημοσίων συμβάσεων, όπως εμμέσως υποστηρίζεται από τον αιτούντα Δήμο, καθόσον ο προσυμβατικός έλεγχος που ασκείται κατά το άρθρο 98 του Συντάγματος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και έχει θεσπιστεί, κατά κύριο λόγο, με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, στο οποίο πρωτίστως αποβλέπουν η αρχή της νομιμότητας, καθώς και η αρχή της προστασίας του ανόθευτου και υγιούς ανταγωνισμού, είναι πλήρης, καθολικός, αυτεπάγγελτος και ανεξάρτητος από τις ενέργειες των συμμετεχόντων στην οικεία διαγωνιστική διαδικασία (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 299/2019, 1068/2018).
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/450/2018
Προμήθεια μηχανημάτων έργου, οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού:..Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στη σκέψη 4, κρίνεται ότι ο εκτεθείς στην προηγούμενη σκέψη όρος της διακήρυξης που αφορά τεχνική προδιαγραφή των προς προμήθεια απορριμματοφόρων, τα οποία εντάχθηκαν στην Ομάδα Α της διακήρυξης, έχει τεθεί κατά παραβίαση των άρθρων 54 παρ. 2 και 56 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι, αν και στο άρθρο 10 παρ. 3 του π.δ/τος 57/2010 προβλέπονται τρεις ισοδύναμες διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις που αυτό θέτει, ο όρος αυτός της διακήρυξης απαιτεί, επί ποινή αποκλεισμού (βλ. σελ. 11 της 4/2018 μελέτης της Διεύθυνσης Ανακύκλωσης και Καθαριότητας του Δήμου ...), την προσκόμιση μόνο του Πιστοποιητικού Εξέτασης Τύπου ΕΚ, στο οποίο καταλήγει η υπό στοιχείο β) διαδικασία του άρθρου 10 παρ. 3 του π.δ/τος 57/2010 (αντίστοιχου του άρθρου 12 παρ. 3 περ. β΄ της Οδηγίας 2006/42ΕΚ), χωρίς να καταλείπει οποιοδήποτε περιθώριο προσκόμισης του Πιστοποιητικού στο οποίο καταλήγει η υπό στοιχείο γ) διαδικασία της ίδιας ως άνω παραγράφου 3 του άρθρου 10 (αντίστοιχου του άρθρου 12 παρ. 3 περ. γ΄ της προμνησθείσας Οδηγίας) ή των στοιχείων που αποδεικνύουν την τήρηση της υπό στοιχείο α) διαδικασίας της ανωτέρω παρ. 3 του άρθρου 10 (αντίστοιχου του άρθρου 12 παρ. 3 περ. α΄ της προαναφερόμενης Οδηγίας) ή γενικότερα τη δυνατότητα προσκόμισης άλλου αποδεικτικού μέσου υπό τις προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 56 του ν. 4412/2016. Συνεπώς, πρόκειται για όρο που είναι διατυπωμένος με τρόπο ώστε να αποθαρρύνει οικονομικούς φορείς να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό. Ο όρος αυτός δεν τροποποιήθηκε παρά τη σχετική αίτηση της εταιρείας ….. Α.Β.Ε. (βλ. προηγούμενη σκέψη), η οποία, τελικώς, δε συμμετείχε στο διαγωνισμό, ενώ η απάντηση του Δήμου ... προς αυτή ήταν ασαφής, καθόσον αυτή κατέλειπε αμφιβολίες ως προς το αν τελικώς η αναθέτουσα Αρχή θα δεχόταν τουλάχιστον πλην του Πιστοποιητικού Εξέτασης Τύπου ΕΚ (περ. β΄ της παρ. 3 του άρθρου 10 του π.δ/τος 57/2010 ή περ. β΄ της παρ. 3 του άρθρου 12 της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ – Παράρτημα ΙΧ και των δύο ως άνω νομοθετημάτων) και το Πιστοποιητικό Διασφάλισης Ποιότητας (περ. γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 10 του π.δ/τος 57/2010 ή περ. γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 12 της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ – Παράρτημα Χ και των δύο ως άνω νομοθετημάτων). Και τούτο, διότι σε αυτή σημειώνεται ότι απαιτείται «Πιστοποιητικό Εξέτασης Τύπου ΕΚ», δηλαδή μόνο το πιστοποιητικό που χορηγείται μετά τη θετική αξιολόγηση της συμμόρφωσης της διαδικασίας υπό στοιχείο β) της παρ. 3 του άρθρου 10 του π.δ/τος 57/2010, συνεχίζει, όμως, «όπως αναφέρεται στο άρθρο 12.3.β και 12.3.γ (ΙΧ Παράρτημα) της Οδηγίας 2006/42ΕΚ», αν και η παράγραφος 12.3.γ αφορά όχι στο ανωτέρω πιστοποιητικό αλλά στο Πιστοποιητικό Διασφάλισης Ποιότητας κατά το Παράρτημα Χ της ως άνω Οδηγίας αλλά και του π.δ/τος 57/2010. Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία Α. .... Α.Ε., η οποία είναι η μοναδική προσφέρουσα εταιρεία για τα οχήματα της Ομάδας Α (απορριμματοφόρα). Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό όσον αφορά τα δέκα (10) σχέδια συμβάσεων που αφορούν στις Ομάδες Λ, Β, Στ, Θ, Κ, Ι, Δ, Μ, Η, Ξ δε διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, δε συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή τους. Κωλύεται, ωστόσο, για τους εκτιθέμενους στις σκέψεις 5.Ε. και 5.Στ λόγους, η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στις Ομάδες Α και Ε, με την εταιρεία Α..... Α.Ε..
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/893/2019
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/299/2019
ΑΕΠΠ/302/2020
Παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών....Εν προκειμένω, η προσωρινή ανάδοχος συμπεριέλαβε στην τεχνική προσφορά της πιστοποίηση του εργαστηρίου της για πλήθος παραμέτρων, χωρίς ωστόσο να καλύψει το σύνολο των ζητουμένων παραμέτρων του Πίνακα 1. Για τις παραμέτρους που δεν καλύπτονταν από την υποβληθείσα πιστοποίηση, η προσωρινή ανάδοχος συμπεριέλαβε στην προσφορά της την προαναφερόμενη βεβαίωση επέκτασης πεδίου από το ΕΣΥΔ, σύμφωνα με την οποία την 10.09.2019 ο Επικεφαλής Αξιολογητής πρότεινε την επέκταση του εργαστηρίου στις προτεινόμενες δοκιμές, εν αναμονή της εξέτασης του φακέλου από τον Εισηγητή Διαπίστευσης του ΕΣΥΔ και της συνεδρίασης του εθνικού Συμβουλίου Διαπίστευσης για την τελική έγκριση της επέκτασης του πεδίου διαπίστευσης. Σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 54 και 56, ο εθνικός και ο ενωσιακός νομοθέτης δέχονται ότι οι προσφέροντες που δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις για λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητά τους, μπορούν να συμμετέχουν στις διαγωνιστικές διαδικασίες, εφόσον αποδεικνύουν ότι τηρούν «άλλα αποδεικτικά μέτρα», χωρίς ωστόσο να έχουν προσδιορίσει σε τι μπορούν να συνίστανται τα μέτρα αυτά. Ομοίως, ο ενωσιακός και ο εθνικός νομοθέτης δεν έχουν προσδιορίσει σε ποιες περιπτώσεις στοιχειοθετείται υπαιτιότητα του προσφέροντος για τη μη κτήση των πιστοποιήσεων, παρά μόνο ότι ο τελευταίος φέρει σε κάθε περίπτωση το βάρος απόδειξης των ισχυρισμών του. Κατά συνέπεια, οι προσφέροντες δύνανται να επικαλούνται και να τεκμηριώνουν κάθε μέσο που κρίνουν πρόσφορο και οι αναθέτουσες αρχές / αναθέτοντες φορείς θα πρέπει να το κρίνουν με βάση τις ανάγκες του υπό ανάθεση έργου και τους όρους της Διακήρυξης. Εν προκειμένω, ορθώς η αναθέτουσα αρχή αποδέχτηκε τα υποβληθέντα έγγραφα της προσωρινής αναδόχου, τα οποία αποδείκνυαν ότι η τελευταία είχε προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την επέκταση της πιστοποίησης του ΕΣΥΔ σε όλες τις παραμέτρους που προβλέπονταν στη Διακήρυξη, αφού προηγουμένως είχε διαπιστώσει ότι η ζητούμενη πιστοποίηση εκδόθηκε τελικώς την 04.10.2019, ήτοι πριν την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να απορριφθεί και ο δεύτερος λόγος της υπό κρίση Προσφυγής.
ΑΕΠΠ/103/2020
Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών...Συνεπεία των ανωτέρω, προκύπτει ότι ορθώς η αναθέτουσα απέκλεισε τον προσφεύγοντα όσον αφορά την απόκλιση της προσφοράς του από τις τεθείσες προδιαγραφές και δη ότι δεν αποδεικνύει την πλήρωση της προδιαγραφής 13 για τα ζητούμενα είδη Φ16 και Φ18, της προδιαγραφής Φ14 για τα ζητούμενα είδη Φ15, Φ16, Φ17 και Φ18 και της προδιαγραφής Φ15 για τα ζητούμενα είδη Φ1, Φ2, Φ3, Φ4, Φ11 και Φ13. Έκαστη δε ως άνω πλημμέλεια και δη για έστω και ένα εκ των ζητούμενων ειδών και για καθένα εξ αυτών, έστω και για μία προδιαγραφή, και μόνη της αρκούσε για την άνευ ετέρου απόρριψη της προσφοράς του.
ΕΣ/ΤΜ.6/299/2019
Προμήθεια μηχανημάτων έργου, οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού:επιδιώκεται η ανάκληση της 450/2018 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη III, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο επίμαχος όρος είναι αντίθετος προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ και του π./τος 57/2010, με το οποίο εναρμονίσθηκε η εθνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο. Τούτο, διότι για το επίμαχο μηχάνημα (υπερκατασκευή), το οποίο μνημονεύεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας και του ως άνω π.δ/τος (υπό στοιχείο 13) και πρέπει να έχει σχεδιασθεί και κατασκευασθεί σύμφωνα με το εναρμονισμένο πρότυπο EN-1501-1:2011+A1:2015, δύνανται νομίμως να εφαρμοσθούν και οι τρεις εναλλακτικές διαδικασίες εκτίμησης της συμμόρφωσης, που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 10 του π.δ/τος 57/2010 (και άρθρου 12 της Οδηγίας) και όχι υποχρεωτικά η διαδικασία εξέτασης τύπου ΕΚ, που απαιτούσε η διακήρυξη. Η ως άνω πλημμέλεια κρίνεται ουσιώδης, λαμβανομένου υπόψη ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό συμμετέσχε μόνο ένας οικονομικός φορέας και, συνεπώς, εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι η ένταξη του ως άνω μη νόμιμου όρου στη σχετική διακήρυξη λειτούργησε αποτρεπτικά στη συμμετοχή περισσότερων υποψηφίων στο διαγωνισμό, με συνέπεια τον περιορισμό του ανταγωνισμού. Αλυσιτελώς, δε, προβάλλεται από την αιτούσα εταιρεία «Α. ..... Α.Ε.» ο ισχυρισμός ότι αντίστοιχος όρος είχε περιληφθεί σε διακηρύξεις άλλων διαγωνισμών, οι οποίοι ελέγχθηκαν από το παρόν Δικαστήριο και δεν διατυπώθηκε επιφύλαξη ως προς τη νομιμότητα αυτού ή αυτός κρίθηκε δικαιολογημένος, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται εκ του λόγου αυτού να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερη υπόθεση, στο μέτρο δε, που με αυτόν τον ισχυρισμό υποστηρίζεται εμμέσως ότι συντρέχει συγγνωστή πλάνη στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής (αιτούντος Δήμου), ανεξαρτήτως του ότι προβάλλεται απαραδέκτως από την αιτούσα εταιρεία, καθώς σε επίκληση και απόδειξη της κατάστασης της συγγνωστής πλάνης νομιμοποιείται μόνον η αναθέτουσα αρχή, στα όργανα της οποίας πρέπει να έχει συντρέξει η εν λόγω εσφαλμένη αντίληψη περί της νομιμότητας του όρου (Ε.Σ. VI Τμ. 124/2019, 847/2017), δεν δύναται, σε κάθε περίπτωση, αυτός να γίνει δεκτός, διότι η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια ανάγεται σε παράβαση κοινοτικών διατάξεων, οι οποίες, ενόψει της εν γένει υπεροχής του κοινοτικού δικαίου έναντι των τυχόν αντίθετων νομικών κανόνων ή πρακτικών της εσωτερικής έννομης τάξης, πρέπει να τυγχάνουν γενικής και ομοιόμορφης εφαρμογής από όλους τους αναθέτοντες φορείς. Μειοψήφησε η Πρόεδρος του Τμήματος, Γεωργία Μαραγκού, η οποία διατύπωσε τη γνώμη, με την οποία συντάχθηκε ο Πάρεδρος Γρηγόριος Βαλληνδράς, ότι ο αιτών Δήμος αιτιολόγησε επαρκώς την απόφασή του να μην τροποποιήσει τον σχετικό όρο της διακήρυξης, όπως είχε ζητηθεί με το έγγραφο της εταιρείας «….», αφού έτσι διασφαλίζεται η ορθότερη και αποτελεσματικότερη εκτέλεση της συγκεκριμένης σύμβασης.Δεν ανακαλεί την 450/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/893/2019.
ΕΣ/ΤΜ.6/1252/2019
Πληροφοριακό σύστημα παρακολούθησης κυκλοφορίας εντύπων...ζητείται η ανάκληση της 185/2019 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ενόψει των ανωτέρω, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι ανωτέρω τεχνικές προδιαγραφές των φορητών σαρωτών γραμμωτών κωδίκων, οι οποίες περιέχονται στον Πίνακα 6 της διακήρυξης έχουν τεθεί κατά παράβαση του άρθρου 54 παρ. 2 του ν. 4412/2016 καθώς και των θεμελιωδών αρχών του κοινοτικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως δε αυτών της αναλογικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, αφού η Αναθέτουσα Αρχή δεν αιτιολόγησε ότι οι συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές είναι σύμφωνες με τον επιδιωκόμενο σκοπό του αντικειμένου της σύμβασης και δεν βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου, αυξάνοντας, κατ’ αποτέλεσμα, και το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενάντια στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας και του δημοσίου συμφέροντος εν γένει. Συνακόλουθα, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.Δεν ανακαλεί την 185/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/14/2020
Προμήθεια κάδων απορριμάτων:..Με δεδομένα αυτά οι προβλεπόμενες στις παραγράφους 1.3 και 1.5 τεχνικές προδιαγραφές αποσκοπούν αιτιολογημένα, σύμφωνα με την εκτίμηση της αναθέτουσας Αρχής, στη διασφάλιση της μέγιστης δυνατής αντοχής των κάδων και εξυπηρετούν, κατά το βέλτιστο τρόπο, τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις της προμήθειας και επομένως νομίμως περιλήφθηκαν στη διακήρυξη.Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019 τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/934/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 11/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου … (…) και της ένωσης οικονομικών φορέων … ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (… Α.Τ.Ε.) και … Ο.Ε. (δ.τ. …) (εφεξής ανάδοχος ένωση), αναδόχου του ανοικτού διαγωνισμού με αντικείμενο την «Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού υποδομής δικτύων (ενσύρματου και ασύρματου) για τα Νέα κτίρια του Πανεπιστημίου … στην περιοχή ΖΕΠ …», συνολικού προϋπολογισμού 470.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο παραπάνω λόγος της προσφυγής παρίσταται βάσιμος, προεχόντως, διότι η κρίση της προσβαλλόμενης πράξης περί της μη νομιμότητας των τεχνικών προδιαγραφών διατυπώνεται αορίστως ως γενική εκτίμηση αυτών, χωρίς να εξειδικεύεται ποιες είναι εκείνες οι τεχνικές προδιαγραφές που επιφέρουν τεχνητό περιορισμό του ανταγωνισμού, ποιες είναι οι ειδικότερες λειτουργικές τους απαιτήσεις και γιατί οι τελευταίες παρίστανται τόσο εξειδικευμένες, ώστε η αναθέτουσα Αρχή να πρέπει να αιτιολογήσει την επιλογή τους.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 11/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ….Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΑΕΠΠ/1607/2020
Προμήθεια φωτιστικών...Τα ανωτέρω ενώ κατ’ άρ. 54 παρ. 5 Ν. 4412/2016 ορίζεται ότι «Όταν η αναθέτουσα αρχή χρησιμοποιεί τη δυνατότητα παραπομπής στις τεχνικές προδιαγραφές που αναφέρονται στην περίπτωση β΄ της παρ. 3, δεν 8 απορρίπτει προσφορά με την αιτιολογία ότι τα προσφερόμενα έργα, αγαθά ή οι υπηρεσίες δεν πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές στις οποίες έχει παραπέμψει, εφόσον ο προσφέρων αποδεικνύει στην προσφορά του, με κάθε ενδεδειγμένο μέσο, συμπεριλαμβανομένων των αποδεικτικών μέσων που αναφέρονται στο άρθρο 56, ότι οι λύσεις που προτείνει πληρούν κατά ισοδύναμο τρόπο τις απαιτήσεις που καθορίζονται από τις τεχνικές προδιαγραφές.» και κατ’ άρ. 56 παρ. 2 ότι «Οι αναθέτουσες αρχές δέχονται και άλλα κατάλληλα αποδεικτικά μέσα, εκτός από αυτά που αναφέρονται στην παρ. 1, όπως τον τεχνικό φάκελο του κατασκευαστή, εφόσον ο ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας δεν έχει πρόσβαση στα πιστοποιητικά ή στις εκθέσεις δοκιμών που αναφέρονται στην παράγραφος 1 ή δεν έχει τη δυνατότητα να τα αποκτήσει εντός των σχετικών προθεσμιών, υπό τους όρους ότι για την αδυναμία πρόσβασης δεν ευθύνεται ο ενδιαφερόμενος οικονομικός φορέας και ότι ο ίδιος αποδεικνύει ότι τα προς παροχή έργα, αγαθά και υπηρεσίες πληρούν τις απαιτήσεις ή τα κριτήρια που ορίζονται στις τεχνικές προδιαγραφές, τα κριτήρια ανάθεσης ή τους όρους εκτέλεσης της σύμβασης.», εν προκειμένω ούτε ο προσφεύγων υπέβαλε με την προσφορά του οιαδήποτε επίκληση ανυπαίτιας αδυναμίας του να αποκτήσει ή να έχει πρόσβαση στο ζητούμενο πιστοποιητικό ούτε επίκληση ισοδυναμίας των οικείων εναλλακτικών μέσων που υπέβαλε ούτε απέδειξε δι’ αυτής της προσφοράς ως όφειλε, την τυχόν ισοδυναμία και δη, με το σύνολο των απαιτήσεων που συγκροτούν το ζητούμενο πιστοποιητικό CE, του ανωτέρω έτερου και διάφορο του ζητουμένου, αποδεικτικό μέσο που υπέβαλε, ενώ αλυσιτελώς αποπειράται δια της παρέμβασης του, να επικληθεί και να τεκμηριώσει την ισοδυναμία αυτή, που συνιστούσε όμως ουσιώδες στοιχείο της εξαρχής προσφοράς του και δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί ούτε δια κατ’ άρ. 102 Ν. 4412/2016 διεκρινίσεων, αφού η μη τεκμηρίωση της συνεπάγεται το απαράδεκτο και τη μη λήψη υπόψη του εναλλακτικού αποδεικτικού μέσου και άρα, την εν όλω έλλειψη ουσιωδώς απαιτούμενου εγγράφου της προσφοράς, η το πρώτον υποβολή του οποίου και δη, σε παραδεκτή μορφή, δεν δύναται να λάβει χώρα ούτε δια διευκρινίσεων ούτε, προφανώς, δια παρεμβάσεως. Αλυσιτελώς δε ο παρεμβαίνων επικαλείται υποβολή αντιστοίχου πιστοποιητικού και εκ του προσφεύγοντος, καθώς αφενός δεν προσέβαλε την αποδοχή της προσφοράς του, καίτοι είχε προς τούτο έννομο συμφέρον, αφετέρου, ο προσφεύγων υπέβαλε και πρόσθετο ειδικό πιστοποιητικό για την ανεμοπίεση, όπως επικαλείται στο υπόμνημα του, με αποτέλεσμα την απουσία ταυτότητας διαφοράς. Επομένως, η προσφορά του παρεμβαίνοντος ήταν ουσιωδώς ελλιπής και δη, ως προς ρητά ζητούμενο έγγραφο και δικαιολογητικό της προσφοράς του και τούτο ενώ, όλα τα είδη του τμήματος 1 είναι ομού και ενιαία δεκτικά προσφοράς και κατακύρωσης και άρα, η μη πλήρωση των απαιτουμένων έστω και για ένα εξ αυτών, αρκεί για την απόρριψη της προσφοράς στο όλο τμήμα και για το σύνολο των ειδών του, ενώ η εξέταση των λοιπών ισχυρισμών κατά του παρεμβαίνοντος, συνεπεία της ανωτέρω όλως επαρκούς βάση αποκλεισμού του, παρέλκει κατά τα ανωτέρω.